Olejek świerkowy jest niewątpliwie jednym z najbardziej aromatycznych i przyjemnie pachnących olejków eterycznych. Nie tylko przypomina nam o świeżości lasu czy atmosferze Bożego Narodzenia, ale przede wszystkim skrywa w sobie niesamowite właściwości zdrowotne. Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak ten olejek powstaje i jakie dolegliwości może pomóc złagodzić?
Pierwsze wzmianki na temat leczniczych właściwości świerku pochodzą od Indian z Ameryki Północnej, którzy wiele lat temu przyrządzali napary z igieł i gałązek świerków. Napoje te miały znakomity wpływ na zmniejszanie bólu, walkę z reumatyzmem oraz leczenie infekcji układu moczowego. Słynna uzdrowicielka średniowieczna, Hildegarda z Bingen, proponowała użycie gałęzi świerkowych do otoczenia bydła podczas epidemii. Wdychając intensywną woń świerku, zwierzęta miały oczyszczać swoje drogi oddechowe. Ten specyficzny aromat świerków wynika z zawartości lotnych związków, które tworzą olejek eteryczny.
Można by pomyśleć, że proces produkcji olejku świerkowego jest prosty. W przeszłości ekstrakt ze świerku uzyskiwano przez gotowanie igieł i gałązek aż do momentu, kiedy woda część wyparowywała, pozostawiając oleiste związki. Dziś technologia pozwala na efektywniejsze procesy ekstrakcji, które gwarantują lepszą jakość produktu końcowego.
Surowcem do produkcji są różne gatunki świerków – wiecznie zielonych drzew z rodziny sosnowatych. Najczęściej wykorzystywane są świerki pospolite (Picea abies), znane na całym świecie, oraz świerki czarne (Picea mariana), typowe dla obszaru Ameryki Północnej. Dodatkowo, cenione za swój aromat są również świerki kłujące (Picea pungens) zwane srebrnymi, pochodzące z Gór Skalistych.
Początkowym etapem jest zebranie igieł – najczęściej odcięte są całe gałęzie podczas ścinki drzew na drewno. Zebrane materiały są następnie mechanicznie rozdrabniane, co powoduje, że końcowy surowiec zawiera również kawałki drewna i kory. W zależności od grubości gałęzi, olejek może mieć nieco odmienny skład – najbardziej cenione są ekstrakty pozyskane z cienkich pędów o średnicy do 3.5 cm.
Ostatecznie, rozdrobnione elementy świerku są poddawane procesowi destylacji z parą wodną pod odpowiednim ciśnieniem. Później para jest kondensowana do postaci olejku. W celach badawczych, surowiec roślinny jest łączony z organicznymi rozpuszczalnikami przez kilka godzin, aby uzyskać maksymalnie skoncentrowany roztwór bez ewentualnych strat wywołanych działaniem wysokiej temperatury.
Pod pojęciem „olejek świerkowy” kryje się więc ekstrakt z igieł świerku pospolitego lub produkt destylacji kory świerku czarnego. Każdy surowiec daje nieco inną kompozycję chemiczną oraz różnicujący się zapach olejku. Na ogół, olejek świerkowy ma wodnistą konsystencję, bardzo jasną barwę (od prawie przezroczystej do blado-słomkowej) oraz intensywny, słodko-rozgrzewający zapach z delikatnymi nutami cytryny.
W składzie olejku świerkowego znajdują się m.in.: Kamfen – terpen sprawiający, że po nałożeniu na skórę daje uczucie świeżego chłodzenia, ma właściwości przeciwzapalne, antybiotyczne, antyoksydacyjne, przeciwbólowe i przeciwgrzybicze. Alfa-pinen – związek skutecznie zwalczający bakterie, a dodatkowo wywołujący planowaną śmierć komórek rakowych. γ-3-Carene – terpen o działaniu przeciwzapalnym, wspierającym regenerację tkanek i poprawiającym koncentrację oraz funkcje kognitywne. γ-Bornyl acetate – octowy ester borneolu o właściwościach przeciwzapalnych oraz przeciwbólowych.
Właściwości lecznicze olejku świerkowego zostały docenione przez Indian. To naturalna siła zdrowia, szczególnie przydatna w stanach zapalnych. Jak więc można ją efektywnie wykorzystać w warunkach domowych?